केकावली (निवडक)

(पृथ्वी)

पिता जरि विटे, विटो; न जननी कुपुत्री विटे;
दयामृतरसार्द्रधी न कुलकज्जले त्या किटे;
प्रसादपट झांकिती परि परा गुरूंचे थिटे;
म्हणूनि म्हणती भले, न ऋण जन्मदेचें फिटे ॥ २२ ॥

तुम्ही बहु भले, मला उमज होय ऐसे कथा;
कसा रसिक तो, पुन्हा जरि म्हणेल आली कथा
प्रतिक्षण नवीच दे रुचि शुकाहि संन्यासिया;
न मोहिति भवत्कथा अरसिका अधन्यासि या ॥ २३ ॥

तुझें यशचि तारितें परि न केवला तारवे;
सहाय असिला असे, तरिच शत्रूला मारवे;
न भागवत भेटतां, न घडतांहि सत्संगती
न अज्ञहृदयें तशीं तव यशोरसी रंगती ॥ २४ ॥

सुसंगति सदा घडो; सुजनवाक्य कानीं पडो
कळंक मतिचा झडो; विषय सर्वथा नावडो,
सदन्घ्रिकमळी दडो; मुरडिता हटानें अडो
वियोग घडता रडो; मन भवच्चरित्री जडो ॥ २५ ॥

न निश्चय कधी ढळो; कुजनिविघ्नबाधा टळो,
न चित्त भजती चळो; मति सदुक्तमार्गी वळो,
स्वतत्त्व हृदया कळो; दुरभिमान सारा गळो,
पुन्हा न मन हें मळो; दुरित आत्मबोधें जळो ॥ २६ ॥

मुखी हरि ! वसो तुझी कुशळधामनामावली,
क्षणांत पुरवील ती सकल कामना, मावली;
कृपा करिसि तू जगत्सयनिवास दासांवरी,
तसी प्रकट हे नीजश्रितजनां सदा सांवरी ॥ २७ ॥

दयामृतघना ! अहो ! हरि ! वळा मयूराकडे,
रडे शिशु, तयासि घे कळवळोनि माता कडे
असा अतिथि धार्मिकस्तुतपदा ! कदा सांपडे ?
तुम्हां जड भवार्णवी उतरितां न दासां पडे ॥ २८ ॥



— मोरोपंत (मोरेश्वर रामचंद्र पराडकर)

वास्तविक केकावलीमध्ये जवळ जवळ १२२ श्लोक आहेत, त्यातील काही निवडक इथे देण्यात आले आहेत.