फुलराणी

हिरवे हिरवे गार गालिचे                  हरित तृणाच्या मखमालींचे;
त्या सुंदर मखमालीवरतीं                फ़ुलराणी ही खेळत होती.
गोड निळ्या वातावरणांत                अव्याज मनें होती डोलत;
प्रणयचंचला त्या भ्रूलीला                 अवगत नव्ह्त्या कुमारिकेला.
आईच्या मांडीवर बसुनी                  झोंके घ्यावें, गावीं गाणीं;
याहुनि ठावें काय तियेला                 साध्या भोळ्या फुलराणीला ? ll १ ll

पुरा विनोदी संध्यावात                     डोलडोलवी हिरवें शेत;
तोच एकदां हांसत आला                  चुंबून म्हणे फ़ुलराणीला—
" छानी माझी सोनुकली ती                कुणाकडे गं पाहत होती ?
कोण बरें त्या संध्येतून                    हळुच पाहतें डोकावून ?
तो रविकर का ग गोजिरवाणा           आवडला अमुच्या राणींना ? "
लाजलाजली या वचनांनीं                 साधी भोळी ती फुलराणी ! ll २ ll

आंदोळी संध्येच्या बसुनी                 झोंकें झोंकें घेते रजनी;
त्या रजनीचे नेत्र विलोल                  नभीं चमकती ते ग्रहगोल !
जादूटॊणा त्यांनी केला                     चैन पडेना फुलराणीला;
निजलीं शेतें, निजलें रान                 निजलें प्राणी थोर-लहान.
अजून जागी फुलराणी ही                 आज कशी ताळ्यावर नाही ?
लागेना डोळ्याशीं डोळा                     काय जाहलें फुलराणीला ? ll ३ ll

या कुंजांतुन, त्या कुंजांतुन               इवल्याशा यां दिवट्या लावुन,
मध्यरात्रिच्या निवांत समयीं            खेळ खेळते वनदेवी ही.
त्या देवीला ओव्या सुंदर                   निर्झर गातो; त्या तालावर—
झुलुनि राहिलें सगळे रान                 स्वप्नसंगमी दंग होउन !
प्रणयचिंतनीं विलिनवृत्ति                  कुमारिका ही डोलत होती;
डुलतां डुलतां गुंग होउंनी                   स्वप्नें पाही मग फुलराणी ! ll ४ ll

" कुणी कुणाला आकाशांत                प्रणयगायनें हॊतें गात;
हळुच मागुनी आले कॊण                   कुणी कुणा दे चुंबनदान ! "
प्रणय-खेळ हे पाहुनि चित्तीं                विरहार्ता फुलराणी हॊती;
तॊं व्यॊमींच्या प्रेमदेवता                    वार्‍यावरतीं फिरतां फिरतां—
हळूंच आल्या उतरुन खालीं                फुलराणीसह करण्या खेळी,
परस्परांना खुणवुनि नयनीं               त्या वदल्या " ही अमुची राणी !  " ll ५ ll

स्वर्भूमीचा जुळवित हात                   नाचनाचतो प्रभातवात;
खेळूनि दमल्या त्या ग्रहमाला            हळुंहळुं लागति लपावयाला
आकाशीचीं गभीर शांती                     मंदमंद ये अवनीवरतीं;
विरूं लागलें संशय-जाल                    संपत ये विरहाचा काल.
शुभ्र धुक्याचें वस्त्र लेवुनी                   हर्षनिर्भरा नटली अवनी;
स्वप्न-संगमी रंगत होती                   तरीहि अजुनी फुलराणी ती ! ll ६ ll

तेजोमय नव मंडप केला,                  लख्ख पांढरा दहा दिशांला,
जिकडेतिकडे उधळित मोतीं              दिव्य वर्‍हाडी गगनीं येती;
लाल सुवर्णी झगे घालुनी                   हांसत हांसत आले कोणी;
कुणीं बांधिला गुलाबी फेटा                 झकमकणारा सुंदर मोठा !
आकाशी चंडोल चालला                     हा वाङनिश्चय करावयाला;
हें थाटाचें लग्न कुणाचें !                    साध्या भोळ्या फुलराणीचें ! ll ७ ll

गाउं लागले मंगलपाठ,                      सृष्टीचे गाणारे भाट,
वाजवि सनई मारुतराणा                   कोकिळ घे तानांवर ताना !
नाचुं लागलें भारद्वाज,                        वाजविती निर्झर पखवाज,
नवरदेव सोनेरी रविकर                     नवरी ही फुलराणी सुंदर !
लग्न लागतें ! सावध सारे !                सावध पक्षी ! सावध वारें !
दंवमय हा अंत:पट फिटला                 भेटे रविकर फुलराणीला ! ll ८ ll

वधूवरांना दिव्य रवांनीं                     कुणीं गाइलीं मंगल गाणीं
त्यांत कुणीसें गुंफित होतें                  परस्परांचें प्रेम ! अहा तें !
आणिक तेथिल वनदेवीही                  दिव्य आपुल्या उच्छ्वासांहीं
लिहीत होत्या वातावरणीं                   फुलराणीची गोड कहाणी !
गुंगत-गुंगत कवी त्या ठायीं                स्फ़ुर्तीसह विहराया जाई;
त्यानें तर अभिषेकच केला                 नवगीतांनीं फुलराणीला ... ll ९ ll



— बालकवी

टीप : पाठ्यपुस्तकात फक्त पांचच कडवी समाविष्ट आहेत.