उपदेशपर आर्या

सत्य सदा बोलावें सांगे गुरु आणि आपुला बाप l
खोटें भाषण करणें सज्जन म्हणतात हें महापाप ll

दिधलें दु:ख परानें, उसनें फेडूं नयेचि सोसावें l
शिक्षा देव तयाला करिल म्हणोनी उगेंचि बैसावें ll

जो जो निजहितकर्ता त्याची त्याची करा तुम्ही सेवा l
देवासमान मानुनि त्याचा सन्मान मानसीं ठेवा ll

मोठेपण दुसर्‍याला देशील जरी तरीच तूं मोठा l
'मी मोठा' म्हणतो जो, त्याचा मोठेपणा असे खोटा ll

थोर असो नीच असो, अडल्या बिडल्यास हात लावावा l
गरिबास साह्य व्हावें सुज्ञें चुकल्यास मार्ग दावावा ll

जो नर परोपकारी त्याच्या पुण्यास बा नसे गणती l
थोर असो नीच असो, 'तो धन्य' असेंच लोक त्या म्हणती ll

शक्त्यनुसार करावा दीनावर अल्प थोर उपकार l
कीं त्या सत्कर्माचा देवावर निश्चयें पडे भार ll

यास्तव पर उपकारीं निजहित समजोनि देह झिजवावा l
लोकीं जो न अनावर दु:खानल होय तोंचि विझवावा ll

देहाचा, बुद्धीचा, वित्ताचाही असा सदुपयोग l
जो नर करितो त्याला नलगे साधावया दुजा योग ll

वदतां सत्य कधींही न धरावी लाज, भीड वा भीती l
सर्वहि धर्म जगांतिल एकमतें सांगतात ही नीती ll

सौभाग्य मतिसतीचें सत्य, गुणांचें शुचिप्रभावरण l
सत्य मुखाचें मंडण, वाणीचेंही मनोरमाभरण ll

सत्य मनुष्यपणाचें चीज, यशाचेंहि बीज सत्यचि रे l
जीवन जीवदशेचें जीवात्म्याचेंहि तेज तेंचि खरें ll


कवी : अज्ञात