A NON-PROFIT

A NON-PROFIT, NON-COMMERCIAL PUBLIC SERVICE INITIATIVE BY SURESH SHIRODKAR

रम्य ते बालपण!

'श्रावण मासि हर्ष मानसी' म्हणत रिमझिम पावसात चिंब भिजलेले ते दिवस किंवा 'आनंदी आनंद गडे' म्हणत नाचत-बागडत मारलेल्या उड्या; 'पावसाच्या धारा येती झरझरा' म्हणत पाण्यात सोडलेल्या कागदी बोटी; 'छान किती दिसते.. फुलपाखरू' गुणगुणत बागेत बागडलेले ते क्षण. प्रिय अमुचा एक महाराष्ट्र देश' किंवा 'आमुचे.. चढवू गगनी निशाण' म्हणत पंधरा ऑगष्टच्या प्रभातफेरीत भरपावसात भिजत दिलेल्या घोषणा; 'लाडकी बाहुली होती माझी एक' म्हणत खेळलेले भातुकलीचे खेळ.. रम्य ते बालपण आणि रम्य ते शालेय जीवन! वयं पुढे पुढे सरकत गेले तसे बालपण निघून गेलं. पण व्यक्ती वयाने किंवा कर्तृत्वाने कितीही मोठी झाली तरी प्रत्येकाच्या अंतःकरणात कुमार वयात शिकलेले धडे आणि कवितांसाठी एक छोटासा कोपरा राखून ठेवलेला असतो. कुमार वयात शिकलेले धडे आणि विशेषत: कविता यांचा बालमनावर उमटलेला विलोभनीय ठसा जीवनात कधीच पुसला जात नाही. शालेय अभ्यासक्रमातल्या कविता आजही विसरता येत नाहीत. किंबहूना, अगदी बालपणापासून त्या कविता कुठेतरी खोलवर आपल्या मनात घर करून बसलेल्या असतात. शालेय जीवनात शिकत असताना ज्या शिक्षकांनी अशा कविता आपल्या हृदयावर बिंबविल्या त्या गुरुजनांचे ॠण कसं व्यक्त करावं हे कळत नाही.

साधारणत: १९४० सालापासून अगदी अलीकडच्या शालेय अभ्यासक्रमातल्या म्हणजेच जवळजवळ तीन पिढ्यांनी अभ्यासलेल्या काही निवडक कविता इथे संग्रहीत करून त्या गुरुजनांना आणि सर्व मान्यवर कविंना हा मानाचा मुजरा...!!

सुचना:

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
महत्त्वाची सुचना: ह्या ब्लॉगवरील प्रकाशित सर्व कविता बालभारती, युवकभारती, कुमारभारती या पाठ्यपुस्तकातील आणि १९७१-७२ पुर्वीच्या शालेय स्तरावरील क्रमिक पुस्तकातील असून, माझ्याकडून त्या कवितांचा कोणताही व्यवहारी वापर होत नाही. ह्या सर्व कविता वेगवेगळ्या माध्यमांतून संकलित करून आंतरजालावर केवळ हा एक संग्रह बनवलेला आहे. या सर्व कवितांचे हक्क महाराष्ट्र राज्य पाठ्यपुस्तक निर्मिती व अभ्यासक्रम संशोधन मंडळ, माध्यमिक व उच्य माध्यमिक शिक्षण मंडळ, संबंधित कवी किंवा त्यांच्या वारसदारांकडे सुरक्षित असून कोणत्याहि प्रकारे कॉपीराईट भंग करण्याचा अथवा कोणाच्या भावना दुखवण्याचा उद्देश नाही. केवळ मराठी काव्य-रसिक, वाचक आणि अभ्यासक यांना शालेय अभ्यासक्रमातील अनमोल कवितांचा खजिना आंतरजालावर एकत्र उपलब्ध करून देण्याचा हा एक प्रांजळ प्रयत्न आहे.

येथील कवितांच्या प्रकाशनाबद्दल संबंधितांना काही आक्षेप असल्यास किंवा कॉपीराईट हक्क भंग होत असल्यास त्या काढून टाकल्या जातील. प्रत्येक कवितेच्या खाली कवींची नावे दिली असून नजरचुकीने एखादे नाव राहिले असल्यास किंवा चुकीचे नाव दिलेले असल्यास कृपया लक्षात आणुन द्यावे ही विनंती.

ह्या ब्लॉगवरील कविता कॉपी पेस्ट (Copy & Paste) करता येणार नाहीत याची काळजी घेण्यात आली आहे. तुम्ही या उत्तमोत्तम कविता वाचाव्यात, त्यांचा आनंद घ्यावा याचसाठी आंतरजालावर उपलब्ध करुन दिल्या आहेत. आपणांस या कविता विनासायास एकाचठिकाणी उपलब्ध करून देण्यासाठी संग्राहकाने घेतलेले कष्ट, वेळ आणि श्रम याची बूज राखणे अपेक्षित आहे. कॉपी पेस्टचा अंगवळणी पडलेला शॉर्टकट चोखाळण्यापेक्षा ब्लॉगच्या लिंकचा उपयोग करावा असे संग्राहकाला वाटते. एखादी कविता तुमच्या संग्रही असावी असं वाटलं तर ती लिहून काढा, अथवा, तुमचा इ-मेल आयडी आम्हाला कळवल्यास आपल्याला हवी असलेली कविता मेलवरून जरुर पाठवू.

कृपया ह्या ब्लॉगवरील साहित्याचा कुणीही व्यवहारी वापर करू नये हि विनंती. सर्व वाचकांनी याची नोंद घ्यावी.

ब्लॉगला भेट दिल्याबद्दल धन्यवाद !

- सुरेश शिरोडकर (संग्राहक)
balbharati.suresh@gmail.com
skarsuresh@gmail.com
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

20 February 2015

बाप

चित्रकार : श्री. श्रीमंत होनराव, वाई
शेतामधी माझी खोप
तिला बोराटीची झाप
तिथं राबतो, कष्टतो
माझा शेतकरी बाप

लेतो अंगावर चिंध्या
खातो मिरची भाकर
काढी उसाची पाचट
जगा मिळाया साखर
काटा त्याच्याच का पाई
त्यानं काय केलं पाप ?

माझा बाप शेतकरी
उभ्या जगाचा पोशिंदा
त्याच्या भाळी लिहिलेला
रातदिस कामधंदा
कष्ट सारे त्याच्या हाती
दुसऱ्याच्या हाती माप

बाप फोडतो लाकडं
माय पेटविते चुल्हा
पिठामागल्या घामाची
काय चव सांगू तुला
आम्ही कष्टाचंच खातो
जग करी हापाहाप !


— इंद्रजीत भालेराव

खोप = झोपडी; झाप = काटेरी झुडुपांपासून बनवलेले दार; लेतो = अंगावर घालतो;
पाचट = ऊसाची वाळलेली पाने; पाई = पायात

53 comments:

kirtiraj kamble said...

आपल्या जीवणात शेतकरी वर्गाचे मह्त्त्व किती मोठे आहे. ते या कवीतेतुन कळते व आपल्या देशाला जर कृषी प्रधान देश जर का म्हणत असतील तर याची प्रचिती या कवितेतून होते.
धन्यवाद!

kirtiraj kamble said...

धन्यवाद!

Unknown said...

खूप छान

Unknown said...

Nice

Unknown said...

Nice

Unknown said...

Kupa chhan

Unknown said...

Nice

Unknown said...

खुप छान प्रकारे शेतकर्याच्या कष्टाच वर्णन केल आहे.

Unknown said...

Nice

Unknown said...

So nice I love you its pome

Unknown said...

Avismarniya kavita

Unknown said...

Maza BAAP pan shetkari ahe

Unknown said...

5 वी ची माझी आवडती कविता 🙏

Unknown said...

Khup athvan yete hi Kavita eklyawar

Unknown said...

खरं आहे...

Unknown said...

खरच सर शेतकऱ्याच्या जीवनाचं उत्तम वर्णन केलंय यात

Unknown said...

Nice

Unknown said...

मला `बाप` हि कविता खुप आवढते.

Unknown said...

Very nice

Unknown said...

I love you pappa

Unknown said...

Kupa chhan

Unknown said...

Kharch khupch chan kavia ahe... Mala lahanpasun hi Kavita aavdato

Unknown said...

Khup chan kavita ahe ajun majhi path ahe amchya shaletli kavita....

Suhasshiankar said...

Mazhi aavdti kavita hoti hi saletlie madhli

Unknown said...

My favourite poem

Mantu said...

अश्रू अनावर झालेत.....

Mantu said...

अश्रू अनावर होतात....

Unknown said...

Mala hi Kavita khup avdali hi Kavita mi school madhe jaycho Teva marathi cha pust ka madhe hi kavita hoti ani maze vadil pan shatkari ahet mhanun mala garav ahe

Unknown said...

Mala Sukha

Anildumhare said...

ही कविता वाचली/ऐकली की माझ्या समोर माझा बाप उभा राहतो.

Unknown said...
This comment has been removed by a blog administrator.
Unknown said...

गेल ते दिवस राहिल्या त्या आठवणी

Unknown said...

मी लहान होतो तेव्हा शिकलो ही कविता पण आजही तोंडी पाठ आहे।ही कविताच अशी आहे की विसरता विसरणार नाही।।

Unknown said...

मी आपला आभारी आहे 🙏🙏🙏🙏🙏🙏🙏

Unknown said...

Very nice poem

Rohit Jadhav.(R.J) said...

Nice

Aksh Blog said...

Khup chhan kavita ahe. Kavita wachun balpanachi aathavan hote

Unknown said...

मला ही कविता लहाणपणी खुप आवडत असे व आज पण खुप आवडते.

Unknown said...

आम्हाला 8 ला कविता होती माझी आवडती कविता होती
खूप वर्षा ने पुन्हा वाचून खूप छान वाटले

Unknown said...

Majha saletala jivnatle sagalat aavadati kavita aahe hi.

Unknown said...

Farach chaan

Unknown said...

Khup bhari

Unknown said...

कोणत्या वर्गाला होति

Suresh Shirodkar said...

इयत्ता पाचवीला होती. आत्ताच्या अभ्यासक्रमाला सुद्धा आहे.

Unknown said...

Barobr sir

Unknown said...

Mi bhagyavan aahe to kal mi pahila khup chan diwas hote.dhanyawad bhalerav sir

Unknown said...

👌👌

Unknown said...

मला ही कविता खूप आवडते

Unknown said...

Same to you जुने दिवस आठवले

Unknown said...

खूप छान कविता आहे ही. आम्ही शाळेत असताना खूप वाचायचो खूप आवडायची आम्हाला.आणि ज्यांनी या Blog वर प्रकाशित केली त्यांचं मनापासून धन्यवाद.
I Love This Poem.

Unknown said...

बाप ही कविता मला आवडलेल्या कवितांपैकी सर्वोत्तम आहे, पण या कवितेचे चित्र व लेखन कवयित्री बहिणाबाई चौधरी यांचे आहे असे मला वाटते, कारण २००५ ला मला ही कविता होती.

Mr.Shubham said...

खूप छान.
Birthday Wishes In Hindi

Unknown said...

खूप छान आहे मला होती हि कविता मला हि कविता वाचायला खूप आवडते