संताजींची घोडदौड

तळहातीं शिर घेउनियाा		दख्खनची सेना लढली
तरि विजयी मोंगलसेना		नचही नामोहरम जाहली.
पडली मिठी रायगडला		सोडविता नाही सुटली.

राजरत्न राजाराम
कंठास त्यास लावून
जिंजीवरती ठेवून.

परते सरसेनापतिची

घोडदौड संताजीची ||१ ||

मिरजेवर पातशहाची		शहाजणें वाजत होती
हाणील्या तायांवर टापा		फाडून टाकिलीं पुरतीं
मारिली टांच तेथून		घेतला पन्हाळा हातीं

तों कळलें त्या वीराला
जिंजीला वेढा पडला
पागेसह वेगे वळला

चौखूर निघे त्वेषाची

घोडदौड संताजीची || २ ||

झुल्फिकारखां लढवय्या		कातरली झुल्फे त्याची
धूळधाण केली तेथें		किती अमीर-उमरावांची
उसळली तेथुनी मांड		मग त्या कर्दनकाळाची

जिंजीचा धुरळा मिटला
जालना प्रांति तो उठला
चोळितो शत्रू नेत्राला

गेली हां हां म्हणतांची

घोडदौड संताजीची || ३ ||

वाजल्या कुठें जरि टापा		धुरळ्याची दिसली छाया
छावणीत गोंधळ व्हावा		“संताजी आया ! आया !”
शस्त्रांची शुद्धी नाही		धडपडती ढाला घ्याया

रक्तानें शरिरें लाल
झोंपेनें डोळे लाल
जीवाचे होती हाल

ऐशी शत्रूला जाची

घोडदौड संताजीची || ४ ||

गिरसप्पा वाहे ‘धो धो’		प्रतिसारिल त्याला कोण ?
शिशिराचा वारा ‘सो सो’		रोधील तयाला कोण ?
हिमशैल–खंड कोसळतां		प्रतिरोधिल त्याला कोण ?

होता जो गंगथडीला
आला तो भीमथडीला
एकाच दिसात उडाला

करि दैना परसेनेची

घोडदौड संताजीची || ५ ||

पुरताच बांधिला चंग		घोड्यास चढविला तंग
सोडी न हयाचे अंग		भाला बरचीचा संग
नौरंगाचा नवरंग		उतरला जहाल दंग

तुरगावर जेवण जेवी
तुरगावर निद्रा घेई
अंग ना धरेला लावी

भूमीस खूण टापांची

घोडदौड संताजीची || ६ ||

न कळे संचरलें होते		तुरगांसहि कैसें स्फुरण
उफळाया बघती वेगें		रिकिबींत ठेवितां चरण
जणुं त्यांसहि ठावे होतें		युद्धी “जय किंवा मरण”

शत्रूचे पडता वेढे
पाण्याचे भरतां ओढे
अडती न उधळती घोडे

ऐशी चाल चाले शर्थीची

घोडदौड संताजीची || ७ ||

नेमाने रसद लुटावी		‘नेमाजी शिंदे’ यांनी
हयगज सापडती तितुके		न्यावे ‘हैबतरावांनीं’
वाटोळे सर्व करावें		‘आटोळे’ सरदारांनी

‘खाड खाड' उठती टापा
झेपांवर घालित झेपा
गोटावर पडला छापा

आली म्हणती काळाची

घोडदौड संताजीची || ८ ||

चढत्या घोड्यानिशिं गेला		बेफाम धनाजी स्वार
करि कहर बागलाणांत		ओली न पुशी समशेर
बसवितो जरब यवनांना		बेजरब रिसालेदार

वेगवान उडवित वाजी
तोंडावर लढतो गाजी
धावून आला संताजी

पळती मोघल बघताची

घोडदौड संताजीची || ९ ||

नावाचा होता ‘संत’		जातीचा होता शूर !
शीलाचा होता 'साधू'		संग्रामी होता धीर !
हृदयाचा ‘सज्जन’ होता		रणकंदनि होता क्रूर !

दुर्गति ती संभाजीची
दैना राजारामाची
अंतरी सर्वदा जाची

उसळे रणशार्दूलाची

घोडदौड संताजीची || १० ||

मर्दांनी लढवय्यांनी		केलेल्या मर्दुमकीची
मर्दांनी गीतें गातां		मर्दानी चालीवरची
कडकडे डफावरि थाप		मर्दानी शाहिरांची

देशाच्या आपत्कालीं
शर्थीची युद्धे झालीं
गा शाहीरा ! या कालीं

ऐकू दे विजयश्रीची

घोडदौड संताजीची || ११ ||

— दु. आ. तिवारी (दुर्गाप्रसाद आसाराम तिवारी)

संकल्पना : श्रीमती वनमाला पाटील, जालना